Jak zrobić domowy majonez? Przydatne porady i przepisy na najpopularniejszy sos

Historii związanych z powstaniem tego kremowego sosu jest wiele. Jednak ta, która jest powtarzana zdecydowanie najczęściej, wiąże się z osobą marszałka Francji, księciem Louisem Françoisem Armand du Plessis de Richelieu i miastem Mahón na Minorce. To właśnie tam odniósł on legendarne zwycięstwo nad Anglikami w 1756 roku. Dla upamiętnienia wydarzenia jego kucharz zapragnął przygotować dla niego danie ze "zwycięskim sosem". Niestety okazało się, że nie ma śmietany. Próbując ratować ucztę, ukręcił sos z oliwy i jajek, których miał pod dostatkiem. Przygotowany dodatek nazwał "mahonnaise" od miejsca, w którym go stworzył. 

Inna wersja tej historii mówi, że to Anglicy, którzy znaleźli się w potrzasku Francuzów, ratowali się zapasami tego, co im zostało. Jedli więc jaja ugotowane na twardo z sosem przygotowanym z oliwy i jaj. Ostatecznie francuscy żołnierze zdobyli Mahón, a wraz z miastem recepturę na sos. 

Choć historii jest wiele, znawcy historii kulinariów nie mają jednak wątpliwości, co do tego, że to właśnie Francuzi rozsławili majonez na całym świecie.

Początkowo był on wytwarzany głównie w domach na potrzeby własne. Pierwszy odnotowany przypadek produkcji majonezu na sprzedaż miał miejsce w Stanach Zjednoczonych, a dokładniej w Nowym Jorku w 1905 roku. Niemiecki emigrant, Richard Hellmann sprzedawał sos, który przygotowywała jego żona. Amerykanie tak pokochali produkt, że w 1912 roku mężczyzna rozpoczął produkcję na większą skalę.

Niewielu wie z kolei, że w naszym kraju produkcję majonezu rozpoczęto w 1959 roku. Zainicjowała ją Wytwórcza Spółdzielnia Pracy "Społem" w Kielcach. Jak nietrudno się domyślić, właśnie tam powstał jeden z kultowych polskich sosów — majonez Kielecki, a jego dokładną recepturę opracował Zbigniew Zamojski. Jednak na naprawdę wielką skalę majonez w Polsce zaczęto produkować w 1974 roku. To wtedy powstał drugi z najpopularniejszych sosów, wyprodukowany przez Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych "Winiary" w Winiarach.

W naszym kraju majonez jest niezwykle popularnym sosem. Według badań, jakie przeprowadził Euromonitor, w ciągu roku Polak zjada średnio 1,5 kg majonezu, wydając na niego 18,9 zł. Ale czy jego spożywanie jest zdrowe? Zdecydowanie tak! Jednak kluczowy jest umiar. Jeśli będziemy zjadać rozsądne ilości tego sosu, na pewno sobie nie zaszkodzimy.

Podstawą majonezu jest olej rzepakowy bogaty w tłuszcze nienasycone. W samym sosie znajdziemy też witaminy A, D, E i K, które największą wchłanialność mają właśnie w towarzystwie tłuszczów. Nie brakuje w nim także minerałów, takich jak potas, selen czy sód. To w dużej mierze właśnie te składniki odżywcze pomagają naszemu organizmowi funkcjonować w prawidłowy sposób. 

W przypadku majonezu wiele zależy jednak od jego składu. Im jest on prostszy, tym zdrowszy. Dobrej jakości majonez powinien zawierać jedynie:

• olej,
• żółtka jaj,
• ocet,
• musztardę,
• wodę,
• naturalne przyprawy.

Niestety wiele sosów dostępnych obecnie na rynku ma o wiele dłuższy skład. Właśnie dlatego najbezpieczniej i najkorzystniej dla naszego zdrowia jest przygotować majonez samemu. Ten domowy będzie pozbawiony takich dodatków jak: sól wapniowo-disodowa EDTA (E385), skrobia modyfikowana, karoteny, kwas cytrynowy, guma guar, sorbinian potasu czy jajka w proszku.

Przygotowanie domowego majonezu wbrew pozorom nie jest trudne. Jednak zanim do tego przystąpisz, powinieneś pamiętać, że wszystkie składniki muszą być w takiej samej temperaturze. Miej też na uwadze, że w czasie przygotowywania sos może się zważyć. Spokojnie, nie oznacza to, że wszystko stracone. W takiej sytuacji po prostu postaw miskę z wyrabianym majonezem na garnek z gotującą się wodą. Gdy to zrobisz, zacznij miksować go ponownie, aż uzyska pożądaną konsystencję.

Składniki:

• 1 żółtko,
• 350 ml oleju,
• 1 łyżeczka soku z cytryny,
• 1 łyżeczka musztardy,
• szczypta soli,
• pieprz.

Przygotowanie:

1. Przed przystąpieniem do przygotowywania majonezu, koniecznie sparz skorupkę jaja. Dzięki temu zapobiegniesz ewentualnemu zatruciu salmonellą.
2. Żółtko, sok z cytryny, musztardę, sól oraz przyprawy umieść w wysokim i wąskim naczyniu. Następnie zacznij miksować wszystko na najwyższych obrotach.
3. W tym czasie cienkim strumieniem dolewaj olej. Dzięki temu będziesz mógł kontrolować gęstość oraz konsystencję sosu. Zakończ w momencie, gdy uzyskasz pożądany efekt. Pamiętaj, że majonez powinien mieć jasny kolor.

Domowy majonez przechowuj w lodówce w szczelnie zamkniętym pojemniku lub słoiku. Sos możesz wzbogacić o ulubione przyprawy i sprawić, że będzie jeszcze smaczniejszy.

W domu możemy przygotować również majonez w wegańskiej wersji. W tym przypadku będzie to sos na bazie oleju roślinnego oraz ciecierzycy, która jest bogata w białko, a przez to zdrowa i sycąca.

Składniki:

• 1 szklanka oleju roślinnego,
• 400 gramów ciecierzycy wraz z aquafabą,
• 1 łyżeczka octu,
• 1 łyżeczka musztardy,
• szczypta soli,
• pieprz.

Przygotowanie:

1. Rozpocznij od dokładnego zmiksowania ciecierzycy oraz aquafaby. Następnie dodaj ocet i musztardę.
2. Gdy wymieszasz wszystkie składniki, ostrożnie zacznij wlewać olej. Rób to cienkim strumieniem i pamiętaj, aby nie przerywać ubijania sosu. Gdy uzyskasz pożądaną konsystencję oraz gęstość, dopraw do smaku.

Pamiętaj też, że domowy wegański majonez będzie nieco różnił się kolorem od tego tradycyjnego. Jeśli chcesz dodać mu żywszej barwy, możesz doprawić go odrobiną sproszkowanej kurkumy.